Γιατί και με πιο τρόπο λιπαίνω το λαχανόκηπο μου

 Ολοι γνωρίζουμε ότι το έδαφος ενός λαχανόκηπου έχει και αυτό ανάγκη λίπανσης για να μπορέσει να διατηρεί η γονιμότητά του. Το έδαφος είναι μια δεξαμενή με περιορισμένη όμως χωρητικότητα σε θρεπτικά στοιχεία από την οποία τα λαχανικά αφαιρούν μεγάλες ποσότητες στοιχείων τα οποία χρειάζονται για να αναπτυχθούν σωστά. Αρα για να καλλιεργούμε λαχανικά στο ίδιο έδαφος συνέχεια θα πρέπει να του προσθέτουμε εκ νέου κάθε φορά θρεπτικά στοιχεία μέσω της λίπανσης (οργανικής ή ανόργανης-λιπάσματα).

Τα λαχανικά μας μπορούμε να το λιπάνουμε με εξής τρόπους: 

1) Με κοπριά
Η κοπριά αποτελεί ένα εξαιρετικό οργανικό λίπασμα το οποίο εκτός από την τροφοδοσία των φυτών με θρεπτικά στοιχεία, βελτιώνει τη δομή και την υφή του εδάφους και επιπλέον του αυξάνει τους ωφέλιμους μικροοργανισμούς. Η περιεκτικότητά της σε θρεπτικά συστατικά εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τή προέλευσή της. Για παράδειγμα η χωνεμένη κοπριά από κότες περιέχει περισσότερο άζωτο από αυτή των βοοειδών, αλλά λιγότερο από αυτή των προβάτων και των χοίρων. Κατά κανόνα η αποξηραμένη κοπριά περιέχει γενικά 1-3% άζωτο, 1-3% φώσφορο και 1-2% κάλιο και σημαντικές ποσότητες ιχνοστοιχείων.
Πρέπει να προσέχουμε όταν την χρησιμοποιούμε αν είναι χωνεμένη ή όχι και παντα χρησιμοποιούμε χωνεμένη κοπριά. Συνήθως η χωνεμένη κοπριά δεν είναι ζεστή, δεν είναι λασπωμένη και δεν αναδίδει έντονη οσμή. Η χωνεμένη κοπριά μπορεί να χρησιμοποιηθεί αμέσως και στη φύτευση των λαχανικών, ενώ η μη χωνεμένη εφαρμόζεται-ρίχνεται στο χώμα το φθινόπωρο και η φύτευση και η σπορά των λαχανικών γίνεται την επόμενη άνοιξη στο σημείο εκείνο. Η ποσότητα της αχώνεφτης-φρέσκιας κοπριάς πρέπει να είναι διπλάσια από τη χωνεμένη.
Για να έχουμε μια καλή παραγωγή χρειάζεται 3 κιλά χωνεμένης κοπριάς για κάθε τετραγωνικό μέτρο λαχανόκηπου. Αν δεν έχουμε αρκετή ποσότητα, τότε αντί να την τοποθετήσουμε σ’ όλη την επιφάνεια του λαχανόκηπου μπορούμε να τη βάλουμε μόνο στις γραμμές που θα γίνει η φύτευση ή μόνο γύρω από τα λαχανικά όπως το καρπούζι, το πεπόνι, το αγγούρι και τα κολοκυθάκια που φυτεύονται σε μεγάλες αποστάσεις (φύτευσή ανα 1 μέτρο). Μετά την τοποθέτηση η κοπριά πρέπει να ενσωματωθεί στο έδαφος, ή με τσάπα (σκάλισμα) ή με φρέζα. Σε γεωπονικά καταστήματα ή σε φυτώρια μπορούμε να βρούμε χωνεμένη κοπριά συσκευασμένη σε σακιά 12 και 50 λίτρων. Το σακί των 50 λίτρων είναι αρκετο για 4-5 τετ. μέτρα λαχανόκηπου. 

2) Με κομπόστ-οργανική κομπόστα
Η οργανική κομπόστα αποτελεί και αυτή ένα πάρα πολύ καλό οργανικό λίπασμα αλλά και βελτιωτικό εδάφους. Παράγεται από την αερόβια βιολογική αποδόμηση-ζύμωση οργανικών υπολειμμάτων μαζί με κοπριά. Το κόμποστ μπορεί να το αγοράσει κάποιος έτοιμο από τα φυτώρια, ή να το παρασκευάσει μόνος του. Για την παρασκευή κομπόστας κυκλοφορούν στο εμπόριο ειδικοί κάδοι κομποστοποίησης οι οποίοι συνήθως συνοδεύονται και με οδηγίες χρήσης για να μπορέσουμε να φτιάξουμε την δική μας κομπόστα.
Υλικά που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την παρασκετή κόμποστ είναι: υπολείμματα κλαδεμάτων και φύλλα των προηγούμενων καλλιεργειών αλλά να μην είναι προσβεβλημένα από ασθένειες και εχθρούς, μαλάκοί βλαστοί από φυτά, κοπριά, διάφορα υπολείμματα τροφών κουζίνας, αγριόχόρτα μικρά, στάχτη από το τζάκι κτλ. Πρέπει όμως να αποφεύγονται φλούδες από εσπεριδοειδή, μαγειρεμένα φαγητά, λάδια, κρέατα και ζωικά προϊόντα, περιττώματα κατοικίδιων ζώων και υπόγεια ριζώματα μεγάλων ζιζανίων κτλ.
Η περιεκτικότητα της οργανικης κομπόστας σε θρεπτικά στοιχεία ειναι περίπου ίδια με την κοπριά, περιέχει σημαντικές ποσότητες ιχνοστοιχείων και η εφαρμογή της στο λαχανόκηπο γίνεται όπως η κοπριά. Το κόμποστ χρησιμοποιήται επίσης σε όλες τις βιολογικές καλλιέργειες.

3) Με ανόργανα χημικά λιπάσματα
Η διάδοση των χημικών λιπασμάτων οφείλεται στο ότι είναι πιο φθηνά σε σχέση με την κοπριά και το κομπόστ, χρησιμοποιούνται πιο εύκολα, πιο γρήγορα και σε μικρότερη ποσότητα γιατί έχουν ψηλότερη συγκέντρωση σε θρεπτικά στοιχεία και τέλος τα στοιχεία τους είναι άμεσα διαθέσιμα για τα φυτά.
Τα χημικά λιπάσματα χωρίζονται στα σύνθετα κοκκώδη και σε υδατοδιαλυτά. Τα σύνθετα κοκκώδη λιπάσματα περιέχουν σε διάφορες αναλογίες τα δύο ή και τα τρία βασικά θρεπτικά στοιχεία που είναι το άζωτο (Ν), ο φώσφορος (Ρ) και το κάλιο (Κ). Επομένως όταν ένα λίπασμα αναγράφει τα νούμερα 11-15-15 σημαίνει ότι στα 100 κιλά λιπάσματος περιέχει 11 κιλά (Ν), 15 κιλά φώσφορου σε μορφή πεντοξείδιου του φωσφόρου και 15 κιλά κάλιο σε μορφή οξειδίου του καλίου. Τα χημικά λιπάσματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν, είτε μόνα τους, είτε και μαζί με τα οργανικά λιπάσματα. Επιπλέον, ορισμένα από αυτά μπορούν να εφαρμοστούν και μετά τη φύτευση ή τη σπορά των λαχανικών, καθώς η διασπορά τους στην επιφάνεια του λαχανόκηπου γίνεται εύκολα με το χέρι, ενώ πολύ εύκολα γίνεται και η ενσωμάτωσή τους στο έδαφος με ένα απλό πότισμα. Τα υδατοδιαλυτά λιπασματα περιέχουν και αυτά τα τριά βασικά στοιχεία και πολλά ιχνοστοιχεία που χρειάζονται τα λαχανικά μας. Είναι σε μορφή σκόνης ή σε υγρή μορφή και η διαφορα με τα κοκκώδη είναι ότι α) διαλύονται στο νερό και μετά ποτίζουμε τα λαχανικά και β) είναι πιο γρήγορα αφομιώσιμα από τα φυτά.

4) Με βιολόγικά οργανικά λιπάσματα.
Τα τελευταία χρόνια κυκλοφορούν στην ελληνική αγορά πιστοποιημένα βιολόγικά-οργανικά λιπάσματα σε κοκκώδη μορφή ειδικά για λαχανικά. Περιέχουν όλα τα βασικά στοιχεία σε μικρές αναλογίες, οργανική ουσία και φυσικούς μικροοργανισμούς. Μερικά από αυτά περιέχουν και μυκόριζα για γρήγορη αύξηση του ριζικού συστήματος. Πλεονεχτούν σε σχεση με τα χημικά λιπάσματα στο ότι δεν κάνουν ζημιά στα φυτά, βελτιώνουν πολύ την δομή του εδάφους και προστατεύούν από επιβλαβείς μύκητες.